ماجرای چرم ، از مصریان باستان تا هفته مد نیویورک

  قطعا در کمد هر کدام از ما حداقل یک آیتم چرمی مانند  کیف، کفش ، کمربند،دستکش ، دستبند یا حتی بند ساعت وجود دارد. چرم ماده ای است برخاسته از طبیعت که سال هاست با انسان همراه بوده و نقشی بیشتر از یک ابزار ساده ایفا کرده است. چرم ماده ای است که قرن ها را در بر گرفته است. ماندگاری از ویژگی های بارز  این محصولات است که باعث شده محصولات چرمی همواره از محبوبیت بالایی در میان مردم بر خوردار باشند.

این مقاله سفری است در طول تاریخ ،از دوره پارینه سنگی تا صحنه پر زرق و برق مد پس در ادامه با ما همراه باشید.

تاریخچه چرم

دوره پارینه سنگی

ماجرای چرم از آغازین روز های حیات بشر شروع می شود.انسان نائندرتال که در آن دوره برای پیدا کردن غذا به شکارچی ماهری تبدیل شده بود حیواناتی مانند گوزن، اسب ،خرس و حتی ماموت را شکار می کرد در نتیجه به مقدار زیادی پوست دسترسی پیدا کرد. کم کم انسان متوجه شد که اگر  پوست را خشک کند به ماده ای دست پیدا می کند که می توان از آن به عنوان پوشش استفاده کرد. آنها از روغن و مغز حیوانات برای نرم کردن و شکل دهی به  پوست استفاده می کردند.

استفاده دیگری که انسان های اولیه از پوست می کردند ساختن چادر و پناهگاه بود،بدین گونه که آنها پوست را روی قاب های چوبی و استخوانی می کشیدند و از آن استفاده می کردند. وسایل کار آنها در آن دوره بیشتر از سنگ ، شاخ و استخوان حیوانات بود. طبق گزارش نشنال جئوگرافیک  اولین بقایای پوست نیز مربوط به این دوره است.

با حرکت به عصر برنز و عصر آهن ، و پیشرفت ابزار آلات کاربرد های جدیدی برای چرم پیدا کردند.در عصر برنز تجارت شکل گرفت و کالا ها شکل تجاری به خود گرفتند.

مصریان باستان و فرآیند دباغی

اولین مردمانی که دباغی تانن محور انجام دادند و چرم واقعی تولید کردند مصریان بودند.

طومار مصری، اولین سند شناخته شده است که بر روی چرم نوشته شده است.

پوست دارای مقادیر زیادی رشته های کشسان و پروتئین هایی مانند کلاژن است،علاوه بر این ها آب و چربی موجود در آن باعث فساد سریع آن می شود. هدف اصلی دباغی این است که پوست حیوانات را از حالتی ناپایدار و قابل فساد تبدیل به ماده ای مقاوم و با دوام تبدیل کند.

مهم ترین ماده ای که در فرآیند دباغی مورد استفاده قرار می گیرد تانن است ،تانن یک ترکیب شیمیایی است که در برخی گیاهان و به ویژه در پوست درختان یافت می شود به همین دلیل به دباغی تانن محور دباغی گیاهی گفته می شود. در فرآیند دباغی آب و چربی جدا شده و تانن باعث می شود پیوند بین کلاژن موجود در پوست قوی تر شود.

مصریان  ابتدا پوست را در مخلوط آب و آهک قرار می دادند تا مو و چیزهای اضافه آن جدا شود و بعد آن را در محلول قهوه ای رنگ تانن قرار می دادند .بعد از مدتی محلول بی رنگ شده و پوست رنگ قهوه ای به خود می گرفت،این پروسه طی ماه ها تکرار می شود تا پوست در برش عرضی کاملا قهوه ای دیده شود .

نقاشی های دیوار مقبره رخمیر ، وزیر آمنهوتب دوم پوست‌هایی را به تصویر می‌کشد که گوشت‌دار شده و در کوزه‌های بزرگ فرو می‌روند. بعد از مدتی سرزمین های دیگر مثل چین ،ایران ، یونان و امپراطوری روم از روش دباغی مصری الگو گرفتند و شروع به تولید چرم با کیفیت کردند

چرم در امپراطوری روم

چرم به دلیل ویژگی های منحصر به فردش به سرعت در مصر محبوب شد و توسط بازرگانان به کشور های دیگر صادر شد. در امپراطوری روم  زین ، افسار و کفش چرمی در میان مردم رواج پیدا کرد. منظور از کفش در آن دوره  یک چرم یک تکه بود که سوراخ هایی بر روی آن ایجاد می کردند و توسط بند های چرمی دو طرف آن را به هم وصل می کردند .

در روم هم مانند مصر به دلیل آب وهوا گرم چرم به عنوان پوشاک کاربرد آنچنانی نداشت ،با این حال گلادیاتورهای رومی اولین کسانی بودند که از چرم به عنوان لباس استفاده کردند. گلادیاتور به مبارز مسلحی گفته می‌شد که به مبارزات و برخوردهای خشونت‌آمیز با دیگر گلادیاتورها، و همین‌طور با جنایتکاران محکوم به مرگ می‌پرداخت. گلادیاتور ها اغلب افرادی بودند که به عنوان اسیر جنگی و برده به روم آورده می شدندو جایگاه اجتماعی بسیار پایینی داشتند.

در امپراطوری روم بعد از سقوط نرون آمفی تئاتر هایی ساخته شدکه به آن کولوسئوم می گفتند که بقایای آن هنوز هم وجود دارد و جزو عجایب هفتگانه جهان است. هر گلادیاتور سالانه 2 تا 5 بار و هر بار به مدت 15 دقیقه با دیگران به رقابت می پرداخت و در آخر گلادیاتور پیروز می توانست ازحقوق شهروندی برخوردار شود. گلادیاتورها به علت اینکه از قشر ضعیف جامعه  بودند و توانایی خرید زره را نداشند از چرم برای پوشش استفاده می کردند ،این باعث شد که ،کم کم سپاهیان روم نیز از چرم در بخش هایی از لباس که نیاز به حرکت بیشتری داشت بهره بردند و از لباسی که جنس آن فلز و چرم بود ، استفاده می کردند.

فرآیند دباغی باعث ایجاد بوی بسیار بدی می شد، این امر باعث شد برای اولین بار در جهان مناطق صنعتی پدید بیاید.

قرون وسطی

در قرون وسطی، صنایع دستی چرم با ابزارسازی، نقاشی، رنگرزی و تکنیک های کنده کاری اصلاح و گسترش یافت.از چرم برای لباس، غلاف چاقو، کفش، کاغذ پوست، زین، کتاب و جعبه و سایر اقلام استفاده می شد.کاربردهای هنری چرم نیز در این دوره شروع به ظهور کرد. در عصر تاریکی چرم نه تنها نقش کاربردی داشت بلکه نشان دهنده ثروت و جایگاه اجتماعی بالا بود. اثاثه یا لوازم داخلی چرمی در سراسر قرون وسطی محبوبیت زیادی پیدا کرد.

کفش های چندتکه در قرون وسطی رواج پیدا کردند و بسیار محبوب شدند که بوت و پوتین های امروزی شکل تکامل یافته همین کفش ها هستند. نوعی خاصی از کفش به نام کراکوف در ان زمان از محبوبیت بالایی برخوردار بود. این کفش دارای نوک تیز و سر بالایی بودند و طول پنجه آن نشان دهنده ثروت اشخاص بود. انگشت اول به سختی در این کفش قرار می گرفته و دلیل آن این است در لندن قانونی وضع شده بود مبنی بر این که انگشت اول نباید بیشتر از 2 اینچ باشد.

دوره رنسانس

رنسانس مثل طلوع دوباره ای بود که بر تاریکی قرون وسطی تابید و روح تازه ای بر کالبد هنر ،علم و تفکر دمید. در دوره رنسانس چرم دیگر تبدیل به صنعت بزرگی شده بود و ماده ای ارزشمند برای لباس های لوکس بود. یکی از تکنیک های بارز چرم کاری دوره رنسانس، دوخت با دست است .دوره روشنگری همچنین شاهد ظهور صنعت صحافی بود، به طوری که کتاب های جلد چرمی به یک منظره رایج در خانه های ثروتمندان تبدیل شده بود.

در آن زمان چرم تبدیل به یک کالای لوکس و مهم تجاری تبدیل شده بود. ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و انگلیس از مراکز مهم تجارت چرم بودند. برای انگلیسی ها تجارت چرم آنقدر مهم بود که به مستعمره های خود اجازه تولید چرم نمیدادند و آنها فقط می توانستند  از این کشور چرم  محصولات چرمی را تهیه کنند.

انقلاب صنعتی

افزایش جمعیت،بالا رفتن تقاضا و ایجاد نیاز های جدید همه این ها پیش زمینه جنبش عظیمی شد به نام انقلاب صنعتی که در  قرن 18 و 19 میلادی اتفاق افتاد. انقلاب صنعتی باعث ایجاد کارخانجات ، دستگاه های مکانیزه و تولید انبوه شد. افزایش رفاه و درآمد مردم موجب افزایش تقاضا برای محصولات چرمی و تاسیس کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی شد. اما یک مشکل بزرگی وجود داشت آن هم این بود که دباغی هنوز با روش سنتی انجام می شد و سرعت آن بسیار پایین بود و قادر نبود به نیاز مردم پاسخ دهد

در آن زمان، از نخ‌های پروتئینی برای بخیه زدن استفاده می‌شد و پزشکان برای مقاوم کردن آن‌ها از محلول کروم بهره می‌بردند. این امر صنعتگران را به فکر استفاده از پوست انداخت. همچین کاری کرد پس دست بکار شدند و دباغی با کروم را امتحان کردند و موفق شدند. دباغی با کروم سریع‌تر از دباغی تانن‌محور بود و به دلیل شیمیایی بودن، دسترسی به آن آسان‌تر بود.

قرن بیستم ،انقلابی در صنعت چرم

تا قبل از قرن بیستم محصولات چرمی زیادی اعم از کلاه،کیف،کفش و…… وجود داشت اما ژاکت چرمی را می توان انقلابی در صنعت مد و پوشاک نامید. ژاکت چرمی در اصل برای استفاده نظامی در طول جنگ جهانی اول طراحی شده بود.چرم مقاوم و نرم بود و در عین حال سبک این ویژگی ها باعث شد که ایده این ژاکت ها اجرا شود. اولین افرادی که  کاپشن چرم بر تن کردند خلبانان آمریایی بودند. ژاکت ساخته شده از چرم، تبدیل به یک نماد شجاعت و مقاومت پس از جنگ شد.

در فاصله بین جنگ جهانی اول و دوم موتور و موتورسواری بسیار زیاد شد و باعث ایجاد کلوپ های موتور سواری شد. خیاط های نیویورکی با الگو گرفتن از ژاکت های خلبانی چرمی لباس هایی را طراحی کردند که برای موتور سواری استفاده می شد. استفاده زیپ هم به جای دکمه برای اولین بار در ژاکت موتور سواری صورت گرفت. موتورسوار ها بیشتر افراد شورشی انارشیست و ضداجتماع بودند به همین دلیل این کاپشن ها در ابتدا با استقبال عمومی مواجه نشدند.

تاثیر موسیقی و سینما بر چرم

در دهه 1950 با اکران فیلم های وحشی  و شورش بی دلیل ،ژاکت چرم ناگهان دچار محبوبیت بسیاری شد.دلیل این محبوبیت ناگهانی هم حضور مارلون براندو و جیمز دین  ستاره های آن زمان هالیوود با ژاکت های موتور سواری بود. در آن زمان اکثرا ضد قهرمان ها از لباس های چرمی استفاده می کردند. این فیلم‌ها بر فرهنگ موتورسواری و استفاده از چرم تاثیر گذاشتند و لباس‌های چرم نماد قدرت، استقلال و ماجراجویی شدند.

مارلون براندو در نمایی از فیلم وحشی (the wild one )

تصویر جیمز دین بر پوستر فیلم شورش بی دلیل

در کنار  سینما موسیقی نیز تاثیر بسزایی در این  صنعت گذاشت. رواج موسیقی راک و متال، حضور ستارگانی چون الویس پریسلی و مدونا، و ظهور MTV، ارتباط میان مد و موسیقی را تقویت کرد. این دوران شاهد افزایش تولید و تقاضای لباس های چرمی به خصوص کت ها و شلوار های چرم در بین طرفداران راک بود.

با گذر زمان لباس های چرمی که روزی نماد شورش و اعتراض بودند.  وارد مد عمومی شدند و الهام‌بخش طراحانی چون ایو سن لوران و ورساچه برای افزودن لباس‌های چرمی به کلکسیون‌هایشان شدند.

الویس پریسلی ، ستاره راک قرن بیستم

امروزه در مد معاصر، چرم مرکزیت خود را حفظ می کند و به دلیل بافت مجلل، دوام و سازگاری آن ارزشمند شمرده می شود. بعد از گذر از تمامی این حوادث چرم هنوز هم زیبایی خود را حفظ کرده و نمادی از وقار و جسارت محسوب می شود. بنابراین داشتن آیتم های از این جنس  مانند کیف می تواند به استایل شما زیبایی ببخشد.

اگر دنبال جذاب ترین محصولات چرمی با بهترین کیفیت هستید بازدید از فروشگاه چیدامو برای شما خالی از لطف نیست.